همهگیری کرونا تاثیر گستردهای در بخشهای مختلف جوامع به جا گذاشته است. به همین دلیل، بازسازی پس از کرونا به یکی از بحثهای مهم تبدیل شده است. در اینکه همهگیری کرونا و بحران اقتصادی متعاقب آن بر گروههای زیادی تأثیرات منفی گذاشته است هیچ تردیدی نیست. اما برخی گروهها بیشتر در معرض آسیبهای همهگیری قرار گرفتند. بهعنوان نمونه زنان و به ویژه زنان کم درآمد و درحاشیه یکی از گروههایی بودند که متحمل فشارهای اقتصادی و اجتماعی بیشتری شدند و بیشتر در معرض ابتلا به کرونا، خشونت و از دست دادن معیشت قرار گرفتند. علاوه بر این همهگیری کرونا آسیب اقتصادی عمدهای نیز بر زنان داشته است. مثلا در کشورهای آمریکای جنوبی، در ماههای اول شیوع این همهگیری احتمال بیکاری زنان ۵۰٪ بیشتر از مردان بوده است. تاثیر منفی این موضوع وقتی پای مشاغل غیررسمی بهمیان میآید بیشتر خودنمایی میکند چرا که در مقایسه با مردان، زنان بیشتری در مشاغل غیررسمی مانند فروش اجناس در خیابانها یا خیاطی در خانه -که اغلب این مشاغل فاقد حمایتهای رسمی مانند مرخصی استعلاجیِ باحقوق و یا بیمه بیکاریاند- کار میکنند. بنابراین برای بازسازی و بهبود اقتصاد جهانی بعد از همهگیری کرونا توجه ویژهای به نیازهای زنان و دختران لازم است. با اینکه تأثیرات و واکنشها به بحرانهای اقتصادی برای مردان و زنان بسیار متفاوت است اما سیاستگذاران به ندرت به این موضوع توجه میکنند. به طور مثال هنگام رکود اقتصادی سال ۲۰۰۸ خیلی از کشورها تاثیرات منفی بعد از رکود را بر زنان نادیده گرفتند. در حالی که تحقیقات نشان میداد که پس از رکود و در دوران رونق اقتصادی آمار بیکاری زنان بیشتر بود.
آمار نشان میدهد که همه گیری کرونا بهطور چشمگیری باعث افزایش جهانی فقر شده است. در سال ۲۰۲۰ برآوردهای سازمان ملل نشاندهنده این بود که ۹۶ میلیون نفر تا سال ۲۰۲۱ دچار فقر شدید خواهند شد که ۴۷ میلیون نفر از آنها را زنان و دختران در بر میگیرند. مطابق گزارش اخیر بانک جهانی، دولتها با حداقل سه روش میتوانند زنان را در اولویت برنامه بهبود اقتصادی خود قرار دهند.
اول، کشورها میتوانند با مشارکت بخش خصوصی، سیستمهای شناسایی دولتی، سیستم عاملهای پرداخت و سایر خدمات مهم دیگر را دیجیتالی و تسریع کنند. با به کارگیری این سیستمهای پیشرفته دیجیتالی میتوان زنان نیازمند و به حاشیه رانده شده را شناسایی و به آنها بهطور سریع و امن کمکهزینه حمایتی پرداخت کرد. دولت ها می توانند با گسترش دسترسی به اینترنت، افزایش اتصال به تلفن همراه و ایجاد مهارتهای دیجیتالی فرصتهای اقتصادی برابر را تامین کنند.
دومین کاری که دولتها میتوانند انجام دهند این است که موانع ورود کامل زنان کارآفرین یا جویای کار را به حوزههای اقتصادی از بین ببرند. از میان بردن شکافهای جنسیتی در کارآفرینی باعث کاهش فقر، ایجاد شغل و رشد و نوآوری میشود. بنابراین دولتها باید خطوط اعتباری و سایر منابع مالی را برای مشاغل تحت مالکیت زنان هدف قرار دهند. همچنین برای توسعه و رونق تجارت الکترونیکی برنامهریزی کنند تا امکان دسترسی زنان کارآفرین به بازارهای متفاوت فراهم شود.
سرانجام، دولتها میتوانند سیستم آموزش و پرورش قدرتمندی برای دختران تضمین کنند. حتی پیش از دوران همهگیری، در سطح جهانی دولتها با بحران آموزشی روبرو بودند. قبل از کرونا برای بیش از نیمی از کودکان ۱۰ ساله در مدارس کشورهای کمدرآمد، درک و یا خواندن یک متن ساده سخت بوده است. در حال حاضر بیش از ۸۰۰ میلیون دانشآموز به مدرسه نمیروند و بسیاری از دانش آموزان فقیر، به ویژه در مناطق روستایی، دسترسی به آموزش در خانه ندارند. با اتخاذ سیاستهای صحیح، کشورها میتوانند بهطور گستردهتری اقتصاد خود را از نو بسازند. از آنجا که این بحران یکی از بزرگترین چالشهای نسل امروز محسوب میشود، لازم است زنان در اولویت برنامهریزیها قرار گیرند تا به عنوان نقشآفرینان اصلی در بهبود وضعیت اقتصادی بعد از کرونا فعالیت کنند.
تهیه و تدوین: مدرسه پرتو