ماه محرم و نذری در ظروف بازیافتی

ماه محرم برای همه ما یادآور عزاداری، هیات و تکیه و غذای نذری است. وقتی که بچه بودیم، اصولاْ نذری محرم در ظرف‌های چینی و یا ملامین و در استکان‌های شیشه‌ای بود؛ کم کم که بزرگ شدیم، نذری دادن در ظرف‌های یک بار مصرف رواج پیدا کرد، تا جایی که امروز دیگر خبری از ظرف‌های ملامین و چینی و استکان‌های شیشه‌ای نیست. قیمت ارزان، راحتی استفاده و سبکی ظروف یک‌بار مصرف پلاستیکی باعث استفاده گسترده و بی‌رویه از این ظروف به ویژه در ایام محرم شده است، غافل از این که این گونه ظرف‌ها عمدتاْ دارای ترکیبات سرطان‌زا وغیرقابل بازیافت هستند. احتمالاْ بسیاری از افراد خیری که در این ظروف، نذری پخش می‌کنند، اگر از مضرات آن‌ها آگاه بودند، حاضر به استفاده از آن‌ها نمی‌شدند. به علاوه، بسیاری از این افراد از وجود ظروف یک‌بار مصرف غیرپلاستیکی مانند ظروف کاغذی و یا ظروف با پایه ذرت اطلاع ندارند و نمی‌دانند که با پرداخت اندکی هزینه بیشتر، می‌توانند اطمینان حاصل کنند که به سلامت افراد و طبیعت اطراف، ضربه‌ای وارد نمی‌شود.

از دید کارشناسان و فعالان محیط زیست، عدم آگاهی، یکی از عوامل مهم استفاده بی‌رویه از ظروف یک‌بار مصرف پلاستیکی است. به همین دلیل، فعالان محیط زیست ابتکارات مختلفی را برای آگاه‌سازی و اطلاع‌رسانی درباره مضرات این ظروف و ترویج استفاده از ظروف چینی و شیشه‌ای و یا ظروف یک‌بار مصرف غیرپلاستیکی ویژه نذری‌های ایام محرم طراحی کرده‌اند. البته این مشکل منحصر به ماه محرم نیست، اما به دلیل گستردگی استفاده از این ظروف در این ماه، بخشی از فعالان محیط زیستی پروژه‌های ترویجی خود را ویژه این مسئله تعریف کرده و گروه‌های هدف خود را متناسب با آن انتخاب کرده‌اند.

کمپین «ما دلمون برای استکان‌ نعلبکی‌های هیات محلمون تنگ شده» از جمله ابتکارات محیط زیستی برای ترویج فرهنگ استفاده از ظروف بازیافت‌پذیر در ایام محرم است که در شبکه اجتماعی فیسبوک راه‌اندازی شده است. این کمیپن که توسط سه فعال محیط زیست اداره می‌شود کمی بیش از یک سال پیش، قبل از ماه محرم شروع به کار کرد. مدیران این صفحه اجتماعی، تصاویر ظروف یک‌بار مصرف تجزیه‌پذیر با پایه ذرت را در این صفحه به اشتراک گذاشته‌اند تا کاربران فعال در محیط مجازی بهتر از وجود ظروف بازیافت‌پذیر آگاه شده و با مفهموم استفاده از این ظروف آشنا شوند. این صفحه از مخاطبین دعوت می‌کند تا از اعضای خانواده، دوستان، آشنایان و مساجد و تکایای محل بخواهند از ظروف بازیافت‌پذیر استفاده کنند. گزارش‌ها و تصاویر مختلفی از فعالیت‌های ترویجی در این راستا که توسط مدیران و یا شرکت کنندگان این کمپین انجام شده است –مانند شرکت در نمایشگاهی در دانشگاه امام صادق (ع) تهران و یا آگاه‌سازی قدم به قدم مساجد و تکایا- در این صفحه به اشتراک گذاشته می‌شود تا مخاطب تشویق و به او یادآوری شود که این پروژه تنها محدود به فضای مجازی نیست. مخاطبین در کنار به اشتراک گذاشتن تجارب خود، چالش‌های فعالیت‌های خود را مطرح کرده و از دیگر اعضا برای حل آن کمک می‌خواهند.

در کنار اطلاع‌رسانی و آگاه‌سازی، مدیران این صفحه به منظور جمع‌آوری کمک‌های مالی برای خرید ظروف یکبار مصرف بازیافت‌پذیر برای مساجد و هیات‌های عزاداری، فراخوانی برگزار کرده‌ و سپس گزارش‌های مالی مربوط به صرف هزینه‌های دریافتی از این فراخوان را در وبلاگ شخصی خود و نیز در صفحه کمپین برای عموم به اشتراک گذاشته‌اند. به علاوه، از مخاطبین دعوت کرده‌اند که اگر ظرف‌ و یا استکان‌ اضافی در منزل دارند که استفاده نمی‌شود به مساجد و هیات‌ها اهدا کنند تا جایگزین ظروف یک‌بار مصرف شوند. پس از پایان ماه محرم سال گذشته، صفحه این کمپین هم‌چنان به ترویج استفاده از ظروف بازیافت‌پذیر و محصولات دوستدار محیط زیست ادامه داده و فعالیت خود را متوقف نکرد؛ با نزدیک شدن ماه محرم امسال نیز دوباره فعالیت‌های ویژه ماه محرم این پروژه آغاز شد، البته نه به پررنگی سال گذشته!

کمپین «ما دلمون برای استکان‌ نعلبکی‌های هیات محلمون تنگ شده» نمونه‌ای ساده است از اقدامات ترویجی که می‌تواند برای نجات طبیعت و پاسداری از محیط زیست توسط  دوستداران محیط زیست صورت پذیرد.

تهیه و تدوین: مدرسه پرتو
منبع عکس: مشرق نیوز