شاید وقتی حرف از کاربرد تکنولوژی برای افراد دارای معلولیت میشود ذهنمان به سمت جدیدترین و پیشرفتهترین مدل سمعک، صندلی چرخدار و… برود اما این فقط بخشی از کاربرد تکنولوژی در این زمینه است. نرمافزارها و اپلیکیشنهایی که به سادگی چند کلیک قابل نصب و استفاده هستند روی دیگرِ کاربرد تکنولوژی برای افراد دارای معلولیتاند و امروزه در سراسر جهان مورد استفاده قرار میگیرند؛ از آموزش زبان اشاره تا پاسخ به سوالات پزشکی، از کمک به افراد دارای خوانشپریشی تا بازیهایی که به پرورش ذهنی افراد دارای معلولیت ذهنی کمک میکند و…
«چشمان من باش» (Be My Eyes) یکی از این اپلیکیشنهاست که با کمک داوطلبان اداره میشود. در این اپلیکیشن پس از درخواست شخص نابینا، داوطلبی به صورت آنلاین و با تماس ویدئویی به کمک فرد دارای معلولیت میآید تا کارهای روزمره را برای او آسانتر کند. برای مثال داوطلبان کمک میکنند نابینایان در مناطق جدید و ناشناخته با اطمینان بیشتری تردد کنند، تاریخ مصرف مواد غذایی را برای آنها میخوانند، محیط را برای آنها توصیف میکنند، در شمردن پول به آنها کمک میکنند و…
این اپلیکیشن تا کنون با استقبال زیادی از سوی نابینایان و داوطلبان روبهرو شده است. 35 هزار نابینا عضو این اپلیکیشن شدهاند و ۴۹۳ هزار داوطلب هم برای کمک به آنها اعلام آمادگی کردهاند؛ همچنین ۲۱۵ هزار مورد کمک به وسیلهی این نرمافزار به ثبت رسیده است. علاوه بر نمونههای بینالمللی، فعالان حوزهی افراد دارای معلولیت در کشورهای مختلف اپلیکیشنهایی هم به صورت محلی و داخلی تولید کردهاند.
در ایران هم اپلیکیشنهایی برای افراد دارای معلولیت ساخته شده است. اپلیکیشن «کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت» یکی از آنهاست که پایگاه اینترنتی معلولان ایران (شمعدانی) ارائه کرده است. به گفتهی محمدرضا دشتی مدیر این پایگاه «اپلیکیشن کنوانسیون بینالمللی حقوق افراد دارای معلولیت نرمافزاری کاربردی است که در آن علاوه بر آوردن متن فارسی و انگلیسی کنوانسیون و پروتکل الحاقی، بخش «شما و کنوانسیون» برای پاسخگویی به پرسشهای حقوقی دربارهی کنوانسیون توسط کارشناسان حقوقی و بخش «در راه تغییر نگرش» برای تشویق و کمک به آگاهسازی و تغییر نگرش هموطنان در نظر گرفته شده است». این اپلیکیشن برای گوشیهای دارای سیستم اندورید و IOS طراحی و ساخته شده است و محتوای نسخههای بعدی این نرم افزار موبایلی با افزودن قوانین حوزه معلولیت و بخش تصاویر مرتبط با اجرای کنوانسیون به صورت جامعتر با جزییات بیشتری منتشر خواهد شد. نقطه قوت این اپلیکیشن، ارایه ساده و کاربردی یکی از مهمترین پیماننامههای بینالمللی در خصوص حقوق افراد دارای معلولیت است. هر کسی میتواند با استفاده از این اپلیکیشن در مورد این حقوق، آگاهی بیشتری به دست آورد. دشتی، مدیر پایگاه شمعدانی همچنین گفته است که این اپلیکیشن با حمایت انجمن خیریه «آرمان فرصتهای برابر» و «مجتمع آموزشی نیکوکاری رعد» تهیه و ارائه شده است.
بر اساس آمارهای رسمی ۱۱ میلیون از جمعیت ایران را افراد دارای معلولیت تشکیل میدهند. افرادی که اگر به حقوق خود آگاه باشند و از قوانین مرتبط با خود خبر داشته باشند هم میتوانند از امکانات موجود بهرهی بیشتری ببرند و هم امکان ضایع شدن حقوقشان کمتر میشود.
علاوه بر این اپلیکیشن، «شمعدانی» اپلیکیشن دیگری را هم با نام «ورزش افراد دارای معلولیت»، ارائه کرده است. این اپلیکیشن به سه پرسش اساسی معلولان و جانبازان پاسخ میدهد: برای ورزش کجا برم؟ چه ورزشی انجام بدم؟ چهطوری ورزش کنم؟
این نرمافزار با هدف ترویج ورزش همگانی و اطلاعرسانی دربارهی آخرین رویدادهای ورزشی به همت پایگاه اینترنتی معلولان ایران (شمعدانی) منتشر شده است.
وبسایت «شمعدانی» یکی از مهمترین وبسایتهای ویژهی اطلاعرسانی به معلولان است. گردانندگان این سایت در توضیح فعالیت خود نوشتهاند که شمعدانی به یک درد مشترک میپردازد. درد میلیونها شهروند ایرانی یعنی «معلولیت». شمعدانی میگوید، خوانندگان وبسایت در شمعدانی میتوانند از اهم اخبار معلولان، مناسبسازی محیطهای شهری (چه در همین تهران خودمان و چه در روستای خود شما)، بحث و جدلهای دولتمردان درباره معلولان، ورزش، قوانین و مقرارت کشوری و بینالمللی، مقالههای مفید و سودمند و هر مطلبی مرتبط با معلولیت آگاه شوند.