طبق آمار سازمان ملل، بیش از نیم میلیارد نفر از انسان‌ها به دلیل ابتلا به نارسایی‌های جسمی، ذهنی یا حسی، افراد دارای معلولیت به شمار می‌آیند. افراد دارای معلولیت یک دهم جمعیت بسیاری از کشورها را شامل می‌شوند و متاسفانه این درصد رو به افزایش است ، در ایران هم تعداد این افراد از ۱۱ درصد به ۱۵ درصد کل جمعیت کشور رسیده است. اما آیا برای این تعداد از شهروندان، امکانات مناسب شهری، سرگرمی، اشتغال، خدمات بهداشتی و درمانی و… فراهم شده است؟ بنا به گفته‌ی خود مسئولان تا برطرف شدن نیازهای معلولان ایرانی راه درازی مانده است. مسائل و مشکلات متعدد معلولان در سال‌های اخیر توجه بسیاری از فعالان اجتماعی و ترویج‌گران را به خود جلب کرده است، برخی از معلولان هم آستین بالا زده‌اند تا برای بهبود شرایط‌‌شان کاری بکنند.از وب‌سایت‌ها و کمپین‌هایی که در همین راستا راه افتاده تا اپلکیشن‌هایی که به کمک افراد دارای معلولیت می‌آیند تا با استفاده از تکنولوژی بتوانند مراکز و اماکن مناسب‌شان را شناسایی کنند. این‌جا با چند مورد از این قبیل فعالیت‌ها آشنا می‌شویم.
شمعدانی
وب‌سایت «شمعدانی» یکی از مهم‌ترین وب‌سایت‌های ویژه‌ی اطلاع‌رسانی به افراد دارای معلولیت است. گردانندگان این سایت در توضیح فعالیت خود نوشته‌اند که شمعدانی به یک درد مشترک می‌پردازد. درد قریب به بیست میلیون شهروند ایرانی یعنی «معلولیت»؛ شهروندانی که با موضوع معلولیت دست به گریبان‌اند. حال یا خود دچار نوعی از معلولیت هستند یا در میان اعضا خانواده یا دوستان و آشنایان فرد معلولی را می‌شناسند. شمعدانی می‌گویند، خوانندگان وب‌سایت در شمعدانی می‌توانند از اهم اخبار معلولان، مناسب‌سازی محیط‌های شهری (چه در همین تهران خودمان و چه در روستای خود شما)، بحث و جدل‌های دولت‌مردان درباره معلولان، ورزش، قوانین و مقرارت کشوری و بین‌المللی، مقاله‌های مفید و سودمند و هر مطلبی مرتبط با معلولیت آگاه شوند.
شمعدانی یک فرزند هم دارد. اپلیکیشنی به نام «ورزش افراد دارای معلولیت»، این اپلیکیشن به سه پرسش اساسی معلولان و جانبازان پاسخ می‌دهد: برای ورزش کجا برم؟ چه ورزشی انجام بدم؟ چه‌طوری ورزش کنم؟
این اپلیکیشن با هدف ترویج ورزش همگانی و اطلاع‌رسانی از آخرین رویدادهای ورزشی به همت به پایگاه اینترنتی معلولان ایران (شمعدانی) منتشر شده است.
محمدرضا دشتی مدیر این پایگاه خبری در این رابطه گفته است: «در این نرم افزار موبایلی اطلاعاتی پایه و مهمی شامل اسامی بیش از ده‌ها ورزش‌گاه در سراسر کشور که امکان حضور افراد معلولان در آنجا هست و رشته‌های ورزشی فعال در آنها به تفکیک استانی و شهری، اطلاعات تماس ادارات و هیات‌های ورزشی استان‌های کشور برای راهنمایی جانبازان و معلولان و معرفی بالغ بر ۴۰ رشته ورزشی پارالمپیک تابستانی و زمستانی و ورزش‌های همگانی قرار دارد که عزیزان علاقه‌مند در دورافتاده‌ترین نقاط کشور می‌توانند از حداقل امکانات ورزشی شهر خود مطلع شوند.»
شمعدانی که پیش‌تر مسابقات المپیک ۲۰۱۲ لندن را گزارش کرده بود، مسابقات پاراالمپیک ریو ۲۰۱۶ را هم پوشش داد و اپلیکیشنی با عنوان «پارااالمپیک ریو» ارائه کرد. به گفته‌ی محمدرضا دشتی مدیر پایگاه اینترنتی معلولان ایران (شمعدانی) اپلیکیشن پارالمپیک ریو دارای چندین بخش آنلاین شامل آخرین رویدادهای ریو ۲۰۱۶ ، جدول کسب مدال ها و روز و ساعت بازی ورزشکاران ایرانی بوده است.
در این نرم افزار موبایلی همچنین اطلاعات کامل تیم‌های اعزامی کشور به ریو، شامل آخرین عکس تیمی و اسامی تمام بازیکنان و اعضای کادر فنی و دانستنی‌هایی درباره اداوار پارالمپیک از ابتدا تا کنون بوده است. در این اپلیکیشن اطلاعات مربوط تمام افراد دارای معلولیت حاضر در دوره های پارالمپیک نیز درج شده است.
بانک اطلاعات مناسب‌سازی (بام)
«یک لحظه چشمان‌تان را ببندید و فکر کنید از بین تمام ساختمان‌ها و پیاده‌روهای این شهر، جایی هست که سازندگان‌ش به استقلال آدم‌ها فکر کرده‌اند؛ به توانایی و شأن والای هر انسان، به حسّ شگفت‌انگیزِ دیده‌شدن، محترم دیده‌شدن. فرض کنید جایی هست که می‌شود برای لحظاتِ تنهایی به آنجا پناه برد، یا جایی که بشود لحظات شاد را با دوستان جشن گرفت و از آنها خاطره ساخت، بدون هیچ مانعی. چنین جاهایی، حتی اگر تعدادشان کم باشد، ارزش دیده شدن و معرفی شدن را دارند و ، این کاری است که ما انجام می‌دهیم» این توضیحی است که وب‌سایت «مناسب‌سازی» در شرح فعالیت خود آورده است. در این وب‌سایت اماکن مناسب‌سازی شده با کارکردهای متفاوت، از تجاری و مسکونی گرفته تا ورزشی و تفریحی دسته‌بندی شده‌اند. ساکنان تهران هم می‌توانند به تفکیک مناطق به اماکن مناسب دست‌رسی داشته باشند. این وب‌سایت اپلیکیشنی با همین نام هم راه‌اندازی کرده است. طراحان این اپلیکیشن می‌گویند: «بانک اطلاعات مناسب‌سازی (بام) نخستین فهرست اماکن دسترس‌پذیر در ایران است.»
ایران ۱۱
از آخرین فعالیت‌های ترویجی، کمپینی با نام #۱۱ایران است. «۱۱» در این کمپین به ۱۱ درصد از جمعیت ایران که معلول هستند اشاره دارد.
وب‌سایت این کمپین با زبانی خودمانی هدف از تشکیل این کمپین را شرح داده است: «توی کمپین یازده ایران قراره در مورد یک چیز صحبت کنیم. اگر افراد دارای معلولیت در اجتماع نیستن، این اشکال من و اشکال ماست. با ایجاد امکانات شهری معجزه نمی‌شه، نگاه مردم و جایگاه معلولین تصحیح نمی‌شه. چه بسا امکانات معلولین هم توی هیاهوی شهر گم بشه. ما دنبال این هستیم که یادآور بشیم اگر یازده درصد ایرانی‌ها بخوان به حق خودشون برسن، و راحت‌تر در اجتماع حاضر بشن، نیاز به تغییر نگرش من و شما دارند. ما توی این کمپین دنبال این هستیم که وظیفه من و شما در خصوص ۱۱ درصد هموطنان‌مون چیه؟» این کمپین سه راه «ثبت نام در وب‌سایت»، «عضویت در شبکه‌های اجتماعی ۱۱ایران» و «امضاء طومار» را برای حمایت از این کمپین معرفی کرده‌اند. آن‌طور که در سایت نوشته شده تا روز جمعه ۱۱تیر ماه، حدود ۳۰ هزار نفر به این کمپین پیوسته‌اند، وب‌سایت این کمپین به اطلاع‌رسانی در خصوص وضعیت و مشکلات معلولان هم می‌پردازد.
روند رو به رشد چنین حرکت‌های مؤثری در کشور ما قابل مشاهده و تقدیر است. به طور قطع، آگاهی بیشتر از حقوق معلولان می‌تواند به گسترش این حرکت‌های مفید کمک کند. پیمان‌نامه بین‌المللی حقوق معلولان، یکی از ارزشمندترین منابع در جهت کسب این آگاهی و گام آغازین برای دفاع از حقوق معلولان است. اگر شما هم در زمینه حمایت از حقوق معلولان قعالیت دارید یا علاقمند به فعالیت در این حوزه هستید، با شرکت در دوره «ترویج‌گری حقوق معلولان» بیشتر در مورد این پیمان‌نامه و راه تحقق حقوق معلولان بیاموزید.